Za kolebkę SZACHÓW uznaje się Indie. Europejczycy poznali grę już w X w., jednak dopiero w połowie XIII w., dzięki królowi Katalonii Alfonsowi X Mądremu, dowiadujemy się więcej na ich temat.
SKĄD WIEMY O SZACHACH?
Król był znanym mecenasem nauki i sztuki, niezwykle otwartym jak na tamte czasy. Interesował się matematyką oraz astrologią. Miał nawet własne obserwatorium. Na katalońskim dworze stale gościli żydowscy i arabscy myśliciele.
Alfons X wydał wiele pism i traktatów naukowych, m. in. Księgę Gier (Libro de los Juegos ). Tekst zajmuje się głównie królewską grą, czyli SZACHAMI i rozmaitymi problemami związanymi z rozgrywką, ale zawiera też opisy innych znanych gier z tego okresu.
LUKSUSOWA GRA
Od XV w. szachy nie różniły się one zbytnio od współczesnych, jednak gra w średniowieczu pełniła też inną rolę niż rozrywkową - stanowiła lokatę kapitału.
Planszę i figury wykonywano najczęściej z drewna lub kości, a ozdabiano je intarsjami i inkrustacjami. Zamożni z kolei zlecali stosowanie egzotycznych materiałów, szlachetnych kamieni, złota.
Jednym z najbardziej znanych wytwórców szachów był w XIV wieku Biertaut. Zatrudnił go francuski hrabia Robert d’Artois, dla którego rzemieślnik wykonał szachownicę i figury z kości słoniowej za 20 szylingów.
Szachy podkreślały status społeczny właściciela i były tak cenne, że traktowano je jak precjoza, na równi z drogocenną zastawą i biżuterią. Przekazywano je w testamentach, brano jako łupy wojenne, a o ich wartości materialnej świadczą spisy łupów i kroniki królewskie.
O szachach wspominają też "kroniki kryminalne". Dowiadujemy się z nich na przykład tego, że w roku 1353 proboszcz kościoła w Kingston, Robert de Hynkele, ukradł zestaw szachów z kości słoniowej należący do rycerza Waltera de Chalkeston z Asshewell.
Drogocenne komplety do gry w szachy skonfiskowali też Alicji, żonie rycerza Wilhelma Wyndesore, królewscy szeryfowie w Londynie w 1378 roku. Jeden zestaw wart był 12 denarów, a drugi wykonany z kości słoniowej 13 szylingów i 4 denary.
NA RANDKĘ Szachy pełniły też funkcję towarzyską. Często partia pełniła rolę swego rodzaju randki, pozwalając na spotkanie sam na sam damy z rycerzem, czego przykłady możemy znaleźć w rycerskich poematach z epoki.
Comments