Stemple do skóry

Zamiłowanie do zdobienia przedmiotów pojawiło się praktycznie w momencie, kiedy człowiek zaczął świadomie wykonywać narzędzia. Również czternasty i piętnasty wiek nie odbiegały od innych epok w tym zakresie. Nawet na tak codziennych przedmiotach, jak zwyczajny pasek do ubioru, czy pochewka do nożyka znaleźć można odciśnięte zdobienia. Czasem są to wici roślinne, czasem napisy, przedstawienia zoomorficzne lub proste znaczki, które tworzą geometryczny wzór.

RODZAJE STEMPLI

Jedną z najprostszych technik zdobienia wyrobów skórzanych było tłoczenie. Pożądany efekt uzyskiwało się poprzez odciskanie wzoru za pomocą stempla. Stemple wykonywane były z twardych i stosunkowo trwałych materiałów, a jednocześnie łatwych w obróbce - takich jak kość, róg, drewno oraz różne stopy miedzi – mosiądz i brąz. Mosiężne lub brązowe były odlewane, natomiast te wykonane z materiałów pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego były obrabiane za pomocą pilników i noża.

JAK ZROBIĆ PROSTE STEMPLE

Na podstawie znalezisk z wykopalisk londyńskich postaram się odtworzyć proste stemple, jakimi wykonywano zdobienia na skórze.

W tym celu wybrałem kawałek drewna dębowego. Wykorzystując układ słojów połupałem go za pomocą karczownika na małe szczapki oraz wystrugałem w mniej więcej równe kawałki. Za pomocą piły obciąłem oba końce w ten sposób, aby powstały równe płaszczyzny, na których powstanie wzór. Następnie za pomocą ołówka wykonałem szkic.

Po umieszczeniu przyszłego stempla w imadle przystąpiłem do tworzenia wklęsłego wzoru. Najlepiej do tego celu nadawały się: nożyk z cienkim czubkiem, rylce i małe pilniczki.

Kolejnym krokiem było obrobienie uchwytów w ten sposób, aby nie tylko były wygodne w trzymaniu, ale również pozwalały dobrze widzieć miejsce przyłożenia stempla.

Na koniec zakonserwowałem całą powierzchnię stempla mieszaniną wosku pszczelego i oleju lnianego. Poza nadaniem ładnej barwy drewnu zapobiegnie to przed rozmoczeniem drewna podczas używania stempla na mokrej skórze, bowiem przed przystąpieniem do tłoczenia należy zwilżyć skórę celem nadania jej plastyczności. Bez tego odbite wzory są mało widoczne.

Tekst: Piotr Zacharski