SHEELA NA GIG

Sheela na Gig (także: Sheela-na-Gig, Sheela na Gigs, Sheela-na-Gigs) – rodzaj maszkaronu przedstawiającego kobietę z szeroko rozwartym sromem. Najczęściej spotykane są na wspornikach, kapitelach, nad otworami drzwiowymi kościołów, ale także na budynkach cywilnych (zamki, mury miejskie itp).

Pochodzenie Sheela na Gig nie jest jasne. Według hipotezy Jamesa Jermana i Anthonyego Weira przedstawienia Sheela na Gigs po raz pierwszy pojawiły się w XI wieku na terenach dzisiejszej Francji i Hiszpanii. W XII wieku, wraz z najazdem normańskim, dotarły na Wyspy Brytyjskie . Jereman i Weir twierdzą, że umieszczenie tych maszkaronów na murach kościołów miało przedstawiać pożądanie, obrzydliwość i grzeszność kobiet. Hipoteza Joanne McMahon i Jacka Robertsa wskazuje na pochodzenie Sheela na Gig od przedchrześcijańskich wierzeń powiązanych z kultem płodności i Bogini Matki. Rzeźby są często starsze i nie wydają się być częścią muru. To sugeruje, że zostały przeniesione z pierwotnego, zazwyczaj romańskiego budynku. Mimo, że maszkaron ma charakter erotyczny, to jego przedstawienie jest groteskowe, czasem wręcz śmieszne. Zazwyczaj obrazuje starą kobietę/wiedźmę z wystającymi żebrami i bruzdami na twarzy. Te cechy są najczęściej spotykane na irlandzkich Sheila. Jørgen Andersen tłumaczy nazwę pochodzeniem od zdania w języku irlandzkim Sighle na gCíoch – "stara wiedźma i piersi" / "starucha i piersi" lub Síle ina Giob – "Síle na kucaka" ("Síle" to irlandzka forma anglo-normańskiego imienia Cecile lub Cecilia). Inna wersja tłumaczy Síle na gCíoċ jako "kamienny fetysz reprezentujący płodną kobietę" Przedstawienia Sheela na Gig występują głównie w Anglii (45) oraz Irlandii (101), ale szacuje się, że ich liczba w Europie może sięgać ok. 1000. Do najsłynniejszych można zaliczyć umieszczoną na wieży w Rattoo w hrabstwie Kerry w Irlandii oraz w angielskim Kilpeck w hr. Herefordshire na granicy z Walią.

Oprac.: Agnieszka Jurgielewicz Za: www.sheelanagig.org

Zdjęcie: Sheela Na Gig, Cavan, Irlandia.