Kościół klepkowy

KOŚCIÓŁ KLEPKOWY, inaczej: „słupowy” lub „masztowy” (norw. stavkirke, dosł. kościół słupowy) – nazwa szczególnego rodzaju drewnianych kościołów norweskich, wznoszonych od X do XIII w., w czasach gdy wiara chrześcijańska mieszała się z wierzeniami w pogańskich bogów wikińskich. Kościoły te należą do najstarszych drewnianych zabytków Europy.

Przykładem kościoła klepkowego jest BORGUND STAVKIRKE (kościół klepkowy w Borgund). To jedyny klepkowy (słupowy) kościół Norwegii, który dotrwał do naszych czasów W NIENARUSZONYM STANIE. Znajduje się w miejscowości Borgund, w gminie Lærdal, w okręgu Sogn og Fjordane.

Świątynię pw. św. Andrzeja wzniesiono ok. 1150 roku. Cały kościół jest zbudowany WYŁĄCZNIE Z DREWNA. W jego wnętrzu nie ma ław, zdobień, ani sztucznego oświetlenia. Światło wpada jedynie przez wąskie okna, które pierwotnie były okrągłymi otworami w ścianach. KONSTRUKCJA opiera się NA DWUNASTU PODPORACH, które pełnią funkcję nośną i wyznaczają nawę główną kościoła. Wokół niej znajdują się krzyże św. Andrzeja. Ambona pochodzi z XVI wieku. Ołtarz ozdobiony jest XVII-wiecznym malowidłem. Elewację kościoła ozdobiono rzeźbami fantastycznych zwierząt, głowami smoków i runicznymi inskrypcjami. Zachodnie drzwi kościoła zachowały swój romański charakter. Pokryte są motywami winorośli oraz walki smoków. Dach kościoła, kryty gontem, wspiera się na skomplikowanej ramie z krokwi i łączników. Rama ta tworzy ciekawą architektoniczną całość. Wieża ma budowę trójkondygnacyjną. Obok kościoła znajduje się dzwonnica ZE ŚREDNIOWIECZNYM DZWONEM. Od czasu reformacji świątynia należy do Kościoła Norweskiego.

W Polsce znajduje się jedna budowla tego typu: Kościół Górski Naszego Zbawiciela, powszechnie znany jako Kościół Wang lub Świątynia Wang. To ewangelicki kościół parafialny w Karpaczu w Karkonoszach, przeniesiony w 1842 z miejscowości Vang, leżącej nad jeziorem Vangsmjøsa w Norwegii.

Autor: Agnieszka Jurgielewicz

Fot: Borgund Stave Church in Lærdalen