To, jak postrzegano ciało i płeć w średniowieczu, ma bezpośredni związek z dobytkiem kultury antycznej. Jak z tą cielesnością i płciowością było przed epoką Mieszka i Jagiełły? ANTYCZNA PŁEĆ W starożytności stosowano coś, co moglibyśmy nazwać „modelem jednopłciowym”. Oznacza to, że antyczni przodkowie lokowali płeć na osi ciągłej, przy czym jednym skrajnym punktem była kobieta, a drugim – mężczyzna. Tak płciowość postrzegali m.in. Galen i Hipokrates – medycy, którzy wywarli ogromny wpływ na medycynę od czasów pełnego średniowiecza po wczesną nowożytność. Ich zdaniem płeć była efektem współgry kobiecego i męskiego nasienia. Ponadto to, czy urodzi się dziewczynka, czy chłopiec, zależało od położenia płodu w macicy: kobieta zajmowała lewą stronę, a mężczyzna prawą. Dopóki dziecko nie przyjęło „płciowej pozycji” i nie wymieszało nasienia w odpowiednich proporcjach, było nieokreślone – zajmowało miejsce na kontinuum płciowości. ARYSTOTELES Wpływ na średniowieczne myślenie o płciowości miał też Arystoteles. Według niego kobieta była jedynie naczyniem dla męskiego nasienia. Płeć dziecka z kolei kształtowała się w zależności od ciepłoty serca jego i „naczynia”. Pod ciepłym sercem powstał chłopiec, a pod zimnym – dziewczynka, przy czym dziecko w fazie płodu zajmowało różne miejsca na osi ciągłej płci. STOSUNEK DO CIAŁA I PŁCI Dla antycznych, a potem średniowiecznych uczonych to ciało mężczyzny było standardowym punktem odniesienia. Kobiece organy płciowe uważano za odwrócone atrybuty męskości w ciele (tzw. fallogonocentryzm). Dopiero gdy w XVI w. Cristoforo Colombo odkrył łechtaczkę, to ją zaczęto postrzegać jako mały odpowiednik penisa (a nie pochwę jako odwróconego w ciele członka). Jednak aż do XVIII w. kobieta nie stanowiła kategorii ontologicznej i postrzegano ją w odniesieniu do męskiego standardu. Bycie kobietą czy mężczyzną oznaczało przejmowanie roli społecznej i kulturowej. Podejście zostało zmienione dzięki rozwojowi nauki, gdy zasadę podobieństwa zastąpiono metodą doświadczalną. Za: Prof. Wolfgang Reinhard, „Życie po europejsku”, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, tł. Jacek Antkowiak, red. naukowy prof. Wojciech Józef Burszta Ikon. French king Louis IX, from "The Life and Miracles of St. Louis"
Comments