TRĄD
Choroba rozpowszechniona w epoce wypraw krzyżowych. Prątki trądu atakują skórę lub pień nerwowy, co sprawiało, że chory wyglądał, jakby miał lwią twarz: guzy pod oczami, plamy skórne, powykrzywiane ręce i palce.
Trąd uważany był za chorobę bardzo zakaźną, dlatego zarażonych dożywotnio izolowano. Tylko we Francji w XIII w. funkcjonowało aż 4 tys. leprozoriów dla trędowatych (często mieszkali tam ludzie chorzy na coś innego). Zakażeni objęci byli restrykcjami: poznać ich można było po specjalnych gadżetach do żebrania, m.in. grzechotce, która sygnalizowała ich obecność.
Trędowaci często stawali się kozłami ofiarnymi. Oskarżono ich m.in. o przywleczenie dżumy, za co wielu z nich zostało w zemście zamordowanych. W XV w. trąd zaczął wycofywać się z Europy. TYFUS PLAMISTY
Zarażenie poprzez kontakt z wszami odzieżowymi, które wywoływały zmiany skórne. Do największej liczby zakażeń dochodziło zimą. GRYPA
Nazywana potami angielskimi, bo do zarażeń dochodziło przede wszystkim na Wyspach. Epidemia panowała do końca XVI w. KIŁA (SYFILIS)
Do dziś funkcjonuje teoria amerykanistyczna: Kolumb przywlekł ją z Ameryki. Choroba przycichła w XVI w.
DŻUMA
Dżumą dymienicową (którą rozpoznawało się m.in. przez bardzo powiększone węzły chłonne) można było zarazić się tylko przez kontakt z pchłą, nie z chorym człowiekiem. Dżuma płucna roznosiła się drogą kropelkową i zabijała 100 proc. zakażonych. Dżuma posocznicowa (septyczna) była z kolei zwykle powikłaniem po dymienicowej, ale niekiedy u chorych od razu pojawiały się czarne wybroczyny, które oznaczały sepsę. W XIV w. wszystkie trzy rodzaje składały się na pandemię, która nazwana została Czarną Śmiercią. Przeszła przez Krym, państwa Morza Śródziemnego, wyniszczyła Niemcy i dotarła do Moskwy, gdzie zawróciła. Ogniska endemiczne pojawiały się co dekadę. Kolejna fala po Czarnej Śmierci nastąpiła w XVI w. (nałożyła się na epidemię kiły), a potem na początki XVII w. Choć w średniowieczu dżuma ominęła Polskę (głównie z powodu braku dostępu do morza), to zaraza dotarła do nas w XVI w. Dodatkowo nałożyła się na epidemię tyfusu plamistego. CZERWONKA (DYZENTERIA) Doprowadzała do całkowitego odwodnienia. Zmarli na nią m.in. król Francji Ludwik IX (XIII w.) i król Anglii Henryk V (1422). DUR BRZUSZNY Choroba brudnych rąk. Atakowała układ pokarmowy, wywoływała wysypkę. OSPA PRAWDZIWA 100-procentowa zakażalność, 30-procentowa śmiertelność.
Za: prof. Andrzej Karpiński
Comentarios