Chrestien jest głównym autorem XII wieku i twórcą gatunku literackiego - romansu. Okres ten nawiązywał do kultury antycznej (rzymskiej i greckiej) i charakteryzował się popularnością przekładu opowieści z łaciny na język francuski (czyli też romański). Właśnie od tego wywodzi się słowo „romans”. Pięć głównych opowieści miało charakter romansów opartych na legendach o królu Arturze Pendragon.
Chrestien de Troyes pochodzi z miasta, które w średniowieczu konkurowało z Paryżem, czyli Troyes. Stąd wywodzi się też mecenaska poety, Marie de Champagne (nazwana też Marie de France, bo była córką króla Ludwika VII). Ta postać zasługuje na uwagę bo oprócz wspierania poetów była też twórczynią poematów (lais), np. „Les Deuz Amanz”, czyli „Kochankowie”.
ROMANS i RYCERZE
Chrestien propagował ideezrodzone w pierwszej części średniowiecza. Jedną z nich była idea „amour courtois”, która polegała na wzajemnym poszanowaniu kochanków w związku. Jest to temat jego pierwszego romansu „Érec et Énide” lub „Cligès”.
Druga idea, której hołdował poeta, to ideał rycerskości. Znajdujemy ją w powieści „Iwajn, czyli rycerz z lwem” („Yvain ou le chevalier au lion”) lub w „Percewal z Walii, czyli opowieść o Graalu” („Perceval ou le conte du Graal”).
Poeta rozwijał też wątek miłości niemożliwej, typowej dla trendu w epoce przedstawionej w opowieści „Lancelot z Jeziora (miłość rycerza i królowej)”.
ARCYDZIEŁA
Romanse, które powstają dzisiaj, nie dorastają do pięt opowieściom Chrestiena. Twórczość poety jest niezwykle złożona, w każdym poemacie mamy do czynienia z symboliką związaną z kolorystyką, uzbrojeniem rycerza (w odniesieniu do honoru), ideałem, siłą, wiernością, męstwem i przemocą. Bardzo mocno akcentowana jest siła kobiecości.
Powieści Chrestiena są pisane w wersach ośmiosylabowych z rymami płaskimi, czyli rymują się dwakolejne wersy, np.:
Li boins roys Artus de Bretaigne,
La qui proeche nous ensengne
Que nous soions preus et courtois,
Tint court si riche conme rois
Polecam czytanie poematów w dobrych przekładach na język współczesny, booryginalny styl jest niezwykle odległy współczesnemu odbiorcy - mimo że sam jestem francuskojęzyczny, język poety sprawia mi trudność. Czasami nawet trochę śmieszy, bo ze względu na końcówki słów typu „-łe” kojarzysię dziś z językiem prostackimi prowincjonalnym. W mojej opinii opowieści są jednak bardzo piękne, gdyż pokazują, że wielkie idee, takie jak honor czy męstwo, mogą prowadzić człowieka poprzez całe życie. Ikon. Perceval arrives at the Grail Castle, to be greeted by the Fisher King. From a 1330 CE manuscript of Perceval ou Le Conte du Graal by Chrétien de Troyes, BnF Français 12577, fol. 18v.
Comments